THOÁI HÓA ĐỐT SỐNG CỔ
13/03/2021
Bệnh thoái hóa đĩa đệm đốt sống cổ là nguyên nhân phổ biến gây đau cổ và đau lan tỏa cánh tay. Nó phát triển khi một hoặc nhiều đĩa đệm ở cột sống cổ bắt đầu bị phá vỡ do hao mòn.
Có thể có yếu tố di truyền khiến một số người có khuynh hướng mắc bệnh cao hơn. Tổn thương cũng có thể tăng tốc và đôi khi gây ra sự phát triển của những tai biến do thoái hóa.
NGUYÊN NHÂN ĐAU DO THOÁI HÓA ĐĨA ĐỆM CỘT SỐNG
Một đĩa đệm cột sống bị thoái hóa không phải lúc nào cũng dẫn đến đau hoặc các triệu chứng khác. Vì bản thân đĩa đệm có rất ít nội mạc nên cơn đau thường xảy ra khi đĩa đệm thoái hóa ảnh hưởng đến các cấu trúc khác trong cột sống (như cơ, khớp hoặc rễ thần kinh).
Đau liên quan đến bệnh thoái hóa đĩa đệm thường bắt nguồn từ hai yếu tố chính:
Tình trạng viêm nhiễm
Các protein viêm từ bên trong không gian đĩa đệm có thể bị rò rỉ ra ngoài khi đĩa đệm bị thoái hóa, gây sưng tấy cho các cấu trúc cột sống xung quanh. Tình trạng viêm này có thể gây căng cơ, co thắt cơ và đau cục bộ ở lưng hoặc cổ. Nếu rễ thần kinh bị viêm, cảm giác đau và tê có thể lan tỏa đến cánh tay và vai (gọi là thoái hóa đốt sống cổ trong trường hợp thoái hóa đĩa đệm cột sống cổ), hay vào hông hoặc chân (gọi là bệnh đốt sống thắt lưng, trong trường hợp thoái hóa đĩa đệm thắt lưng).
Chuyển động vi mô bất thường
Tính chất đệm và hỗ trợ của đĩa đệm thường giảm khi lớp ngoài của đĩa đệm (xơ hóa hình khuyên) bị thoái hóa, dẫn đến các chuyển động nhỏ, không tự nhiên giữa các đốt sống. Những chuyển động nhỏ này có thể gây căng thẳng và kích thích ở các cơ, khớp hoặc rễ thần kinh xung quanh khi đoạn cột sống ngày càng trở nên không ổn định, gây ra các cơn đau dữ dội hơn từng đợt.
Cả chứng viêm và sự không ổn định của vi chuyển động đều có thể gây ra co thắt cơ lưng dưới hoặc cổ. Co thắt cơ là nỗ lực của cơ thể để ổn định cột sống. Căng và co thắt cơ có thể khá đau và được cho là nguyên nhân gây ra các cơn đau dữ dội liên quan đến bệnh thoái hóa đĩa đệm. (1)
TRỊ LIỆU VÀ HƯỚNG DẪN KIỂM SOÁT ĐAU
Mục tiêu của điều trị bệnh thoái hóa đĩa đệm chủ yếu là giảm đau cơ bản và ngăn chặn cơn đau bùng phát càng nhiều càng tốt. Hầu hết các trường hợp đau do thoái hóa đĩa đệm đều có thể kiểm soát được thông qua sự kết hợp của các phương pháp kiểm soát cơn đau, tập thể dục/ vật lý trị liệu và điều chỉnh lối sống.
1. Kiểm soát đau
Trọng tâm chính của việc kiểm soát cơn đau là cải thiện khả năng vận động và giảm đau để các hoạt động hàng ngày và tập luyện phục hồi có thể chịu đựng được nhiều hơn. Đau do đĩa đệm bị thoái hóa thường không ổn định, căng cơ và viêm, vì vậy những nguyên nhân này cần được giải quyết. Một số phương pháp kiểm soát cơn đau được thực hiện tại nhà như các phương pháp tự chăm sóc, bao gồm:
Điều trị bằng đá hoặc túi lạnh
Chườm đá hoặc túi lạnh vào vùng bị đau của cột sống có thể giảm đau nhờ giảm viêm, có thể hữu ích sau khi tập thể dục hoặc hoạt động.
Liệu pháp nhiệt
Sử dụng nhiệt từ miếng đệm nóng, màng bọc thực phẩm, bồn tắm nước ấm hoặc nguồn nhiệt khác có thể làm giãn các cơ xung quanh và giảm căng thẳng và co thắt, một yếu tố góp phần đáng kể vào chứng đau thoái hóa đĩa đệm.
Thuốc giảm đau
Thuốc giảm đau không kê đơn được chia thành hai loại chính - thuốc giảm đau, chẳng hạn như: Acetaminophen (Tylenol) và thuốc chống viêm như ibuprofen (Advil), aspirin (Bayer) và naproxen (Aleve). Những loại thuốc này thường được khuyên dùng cho các cơn đau mãn tính mức độ nhẹ và các cơn đau vừa. Đối với những cơn đau dữ dội, có thể khuyến nghị dùng thuốc giảm đau theo toa như: Thuốc giãn cơ và thuốc giảm đau có chất gây mê. Thuốc giảm đau theo toa thường được kê cho những cơn đau ngắn hạn, vì chúng có thể gây nghiện cao.
Đơn vị TENS
Bộ phận TENS (kích thích dây thần kinh điện qua da) là một thiết bị nhỏ gửi các xung điện qua cơ thể để can thiệp và giảm thiểu các tín hiệu đau. Bộ TENS có thể bao gồm một thiết bị truyền tín hiệu trực tiếp qua da hoặc một thiết bị kết nối qua dây dẫn đến miếng điện cực đeo trên da, cũng như một điều khiển từ xa cung cấp một loạt tần số cho các mức độ đau khác nhau.
Các phương pháp kiểm soát cơn đau khác cần được thực hiện bởi một chuyên gia y tế có trình độ, chẳng hạn như:
Thao tác thủ công
Bác sĩ chỉnh hình hoặc chuyên gia cột sống có thể tự điều chỉnh bằng tay cấu trúc cột sống để giảm căng cơ, loại bỏ áp lực từ rễ thần kinh và giảm căng thẳng ở khớp. Thao tác bằng tay có thể giúp giảm đau tạm thời và cải thiện khả năng vận động đối với một số bệnh nhân đã được chứng minh là có hiệu quả như thuốc giảm đau.
Tiêm steroid ngoài màng cột sống
Thuốc steroid được tiêm xung quanh lớp ngoài bảo vệ của cột sống có thể giúp giảm đau tạm thời, giúp cải thiện khả năng vận động. Phương pháp điều trị bằng tiêm có thể được đề nghị trước khi thực hiện một chương trình vật lý trị liệu, do đó, các bài tập có thể được hoàn thành một cách hiệu quả với mức độ đau tối thiểu.
2. Tập thể dục và vật lý trị liệu
Mục đích của việc tập thể dục là giúp cột sống lành lại và ngăn ngừa hoặc giảm các cơn đau tái phát.
Một chương trình tập thể dục cho chứng đau thoái hóa đĩa đệm thường bao gồm:
Kéo giãn
Các động tác kéo giãn mục tiêu rất hữu ích để giảm căng thẳng và cải thiện tính linh hoạt của các cơ cột sống. Đối với chứng đau đĩa đệm cột sống cổ, kéo căng cơ ở cổ, vai và lưng có thể giảm đau; kéo căng cơ ở lưng dưới, hông, xương chậu và cơ gân lưng có thể giúp giảm đau thắt lưng.
Bài tập củng cố
Điều hòa các cơ để hỗ trợ tốt hơn cho cột sống cổ hoặc thắt lưng có thể giúp hỗ trợ thêm cho đoạn cột sống bị thoái hóa, giảm đau và mất ổn định.
Bài tập aerobic
Tập thể dục nhịp điệu thường xuyên rất quan trọng để duy trì tuần hoàn lành mạnh và giữ cho các khớp và cơ hoạt động. Các bài tập aerobic nâng cao nhịp tim, tăng lưu lượng chất dinh dưỡng và oxy đi khắp cơ thể, bao gồm cả cấu trúc cột sống. Các tùy chọn tác động thấp được khuyến nghị đối với những cơn đau trở nên tồi tệ hơn do chuyển động chen lấn hoặc chuyển động xóc, và có thể bao gồm xe đạp tại chỗ, máy tập hình elip hoặc thể dục nhịp điệu dưới nước.
Một lợi ích bổ sung của việc tập thể dục là nó có thể giúp giảm đau một cách tự nhiên, vì nó giải phóng endorphin đóng vai trò như thuốc giảm đau tự nhiên của cơ thể.
Tốt nhất nên thực hiện các bài tập một cách có kiểm soát, tiến triển dưới sự hướng dẫn của bác sĩ vật lý trị liệu, chuyên gia nắn khớp xương hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe được đào tạo thích hợp khác.
3. Thay đổi lối sống
Những thay đổi nhỏ, có ý nghĩa đối với thói quen hàng ngày có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, từ đó có thể cải thiện sức khỏe cột sống và cơ. Một số ví dụ bao gồm:
- Tránh thuốc lá.
- Tránh uống rượu quá mức.
- Uống nhiều nước.
- Kết hợp vận động thành thói quen hàng ngày và tránh ở một tư thế quá lâu.
Ví dụ, đứng dậy vươn vai và đi lại sau mỗi 20 đến 30 phút thay vì ngồi trong một khoảng thời gian dài.
- Sử dụng đồ nội thất tiện dụng để hỗ trợ cột sống
Chẳng hạn như ghế bàn làm việc, bàn đứng hoặc gối cổ cấu tạo đặc biệt hỗ trợ vị trí đau.
Trọng tâm của phần điều trị này là cung cấp giáo dục và các nguồn lực giúp phát triển lối sống lành mạnh, giảm thiểu căng thẳng lên cấu trúc cột sống có thể gây ra hoặc góp phần gây đau.
4. Điều trị phẫu thuật có tỉ lệ thành công thấp. Nếu không xác định được nguyên nhân chính gây đau do đĩa cột sống cổ, tránh phẫu thuật và duy trì tập luyện kiếm soát cơn đau là giải pháp hợp lý hơn (2).
Austrapharm VN
Nguồn tham khảo:
Bài viết liên quan
