HỎI ĐÁP HỮU ÍCH CHO CHÚNG TA VỀ “RỐI LOẠN MỠ MÁU”

Ngày 30/06/2021

1/ CHOLESTEROL & RỐI LOẠN MỠ MÁU CÓ NGHĨA LÀ GÌ?

Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường về hàm lượng mỡ trong máu. Có nhiều loại, nhưng những bất thường liên quan đến cholesterol là một trong những loại phổ biến nhất.

Cholesterol là một chất béo xuất hiện tự nhiên trong cơ thể. Nó được sử dụng để xây dựng tế bào, tạo ra một số hormone và vitamin D, cũng như sản xuất axit mật giúp tiêu hóa chất béo. Cholesterol đến từ hai nguồn: đầu tiên là ở gan tạo ra số lượng chúng ta cần, nhưng nó cũng có trong một số thực phẩm mà chúng ta ăn. Tất cả các loại thực phẩm có mỡ động vật đều chứa một số lượng lớn cholesterol. Các nguồn cung cấp cholesterol chính trong chế độ ăn uống là phô mai, lòng đỏ trứng, thịt bò, thịt lợn, thịt gia cầm và tôm.

Do đó, cholesterol là một chất cần thiết cho cơ thể của chúng ta, nhưng người ta đã công nhận rộng rãi rằng cholesterol cao là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim. Kết quả khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cho thấy hơn 29% người Việt Nam trưởng thành bị rối loạn mỡ máu.

Cholesterol lưu thông trong máu dưới 2 dạng, tùy thuộc vào chất vận chuyển của nó; LDL cholesterol xấu (Low Density Lipoprotein) và HDL cholesterol tốt (High Density Lipoprotein). Cholesterol "xấu" có thể hình thành cặn trên thành động mạch (mảng). Những chất lắng đọng này có thể làm hẹp động mạch, giảm lưu lượng máu và có thể gây cơn đau tim hoặc tai biến máu não (đột quỵ). Ngược lại, mức HDL cao làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim do đó có tên là "cholesterol tốt". HDL cholesterol "tốt" thu thập cholesterol và di chuyển nó đến gan, nơi nó được loại bỏ.

Việc dư thừa cholesterol LDL hoặc mức HDL thấp có thể nguy hiểm về lâu dài ít nhiều. Lượng cholesterol dư thừa sẽ tích tụ trên thành động mạch (chẳng hạn như các động mạch, động mạch của tim) tạo thành các mảng có thể phát triển theo năm tháng (xơ vữa động mạch). Các mảng này có thể làm chậm hoặc thậm chí làm gián đoạn lưu thông máu, gây ra đau thắt ngực. Nếu dòng chảy rất nhỏ, điều này sẽ dẫn đến khả năng nhồi máu cơ tim (phá hủy mô tim).

2/ NGUYÊN NHÂN CỦA VẤN ĐỀ CHOLESTEROL LÀ GÌ?

Di truyền, tuổi tác và cho dù bạn là nam hay nữ đều ảnh hưởng đến mức cholesterol của bạn. Thật không may, chúng ta không kiểm soát được những yếu tố này. Đây được gọi là các yếu tố rủi ro không thể sửa đổi.

Những gì bạn ăn có ảnh hưởng trực tiếp đến mức cholesterol của bạn. Mức cholesterol trong máu tăng do tiêu thụ chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa và chất béo nguồn gốc động vật có trong thực phẩm. Thừa cân có thể làm tăng LDL, giảm HDL và tăng tổng mức cholesterol. Thiếu tập thể dục thường xuyên có thể dẫn đến tăng cân và góp phần vào vấn đề cholesterol. Đây là những yếu tố rủi ro có thể thay đổi được.

3/ NHỮNG BIỂU HIỆN CỦA VẤN ĐỀ CHOLESTEROL (RỐI LOẠN MỠ MÁU) LÀ GÌ ?

Không có triệu chứng cholesterol xấu cao bất thường hoặc cholesterol tốt thấp bất thường. Các dấu hiệu không xuất hiện cho đến khi các động mạch bị thu hẹp hoặc đã bị tắc nghẽn. Ngoài ra, một số cá nhân có vấn đề di truyền tăng cholesterol máu gia đình có thể có các tổn thương trên da và mặt, những tổn thương này được gọi là xanthomes (*). Vì các vấn đề về cholesterol là phổ biến và thường không có triệu chứng ban đầu, điều quan trọng là phải xét nghiệm máu như một xét nghiệm sàng lọc, tùy thuộc vào từng trường hợp.

4/ LÀM THẾ NÀO ĐỂ BÁC SĨ CÓ THỂ XÁC NHẬN RẰNG TÔI CÓ VẤN ĐỀ CHOLESTEROL?

Một xét nghiệm máu đơn giản có thể được sử dụng để đánh giá mức cholesterol của bạn. Bạn thường cần nhịn ăn trong 12 giờ và kiêng đồ uống chứa cồn trong 48 giờ. Kiểm tra này sẽ cung cấp thông tin về các mức độ của:

- Cholesterol toàn phần.

- LDL

- HDL

- Triglyceride (chất béo trung tính là một loại chất béo khác)

Một phép đo apolipoprotein (protein liên kết với các hạt cholesterol) cũng có thể được thực hiện để biết kích thước của các hạt cholesterol. Ví dụ, các hạt LDL càng dày đặc (và do đó càng nhỏ) thì chúng càng nguy hiểm. Ở tuổi trưởng thành, bạn nên kiểm tra lượng cholesterol thường xuyên.

5/ VẤN ĐỀ CHOLESTEROL ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ THẾ NÀO?

Mục tiêu chính của việc điều trị sẽ là giảm LDL để giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Các yếu tố nguy cơ của LDL bao gồm hút thuốc, huyết áp cao, thừa cân, HDL thấp, ít hoạt động thể chất, chế độ ăn uống kém, di truyền và tuổi tác. Trong số các yếu tố nguy cơ này, hút thuốc, huyết áp cao, thừa cân, lối sống ít vận động, chế độ ăn uống và mức HDL có thể thay đổi được. Thay đổi những yếu tố này có thể cải thiện tổng lượng cholesterol và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

Tùy thuộc vào đánh giá nguy cơ của bạn, phương pháp tiếp cận không dùng thuốc và thay đổi thói quen lối sống là quan trọng. Bạn nên thay đổi chế độ ăn uống, giảm cân (đặc biệt là giảm béo bụng) nếu cần và tập thể dục. Bác sĩ cũng có thể quyết định kê đơn thuốc để giúp bạn đạt được mức cholesterol tối ưu cho sức khỏe của bạn.

Austrapharm VN

Nguồn tham khảo:

https://coeurpoumons.ca/maladies/maladies-cardiovasculaires/dyslipidemie-cholesterol

(*) Xanthomes = chất béo tích tụ dạng bọt lớn trên da