CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ TIỀM ẨN CỦA BỆNH XƯƠNG KHỚP

Việc chẩn đoán thoái hóa khớp đều dựa trên lâm sàng, nó dựa trên việc khám bệnh và chụp X-quang khớp. Để chẩn đoán chính xác, điều quan trọng trong chẩn đoán và điều trị hàng ngày là phải biết tất cả các yếu tố nguy cơ gây thoái hóa xương khớp. Bởi vì việc xác định yếu tố nguy cơ sẽ rất hữu ích cho việc điều trị và ngăn chặn nguy cơ mắc các bệnh xương khớp. 

Các yếu tố nguy cơ khởi phát thoái hóa khớp có rất nhiều và có thể được phân biệt thành các yếu tố nguy cơ chung (liên quan đến toàn bộ cá nhân) và các yếu tố nguy cơ tại chỗ (chỉ liên quan đến khớp).

Các yếu tố nguy cơ chung có thể không kiểm soát được như: Tuổi tác, giới tính và di truyền, hoặc có thể kiểm soát được như thừa cân và béo phì. Điều này cũng đúng đối với các yếu tố tại chỗ bao gồm một số bất thường hoặc dị dạng khớp có thể không kiểm soát được, hoặc chấn thương khớp có thể ngăn ngừa và do đó có thể kiểm soát được.

CÁC YẾU TỐ CHUNG CẦN BIẾT 

Tuổi và giới tính

Không còn nghi ngờ gì nữa, tuổi tác là một trong những tiêu chí chính gây thoái hóa khớp. Tỷ lệ mắc bệnh thoái hóa khớp gối cao hơn ở phụ nữ từ 50 tuổi. Trong thoái hóa khớp háng, mặc dù tình trạng thoái hóa khớp tăng dần theo tuổi nhưng không có sự khác biệt rõ ràng giữa hai giới. Estrogen cũng có tác dụng bảo vệ khớp, do vậy nên thoái hóa xương khớp phổ biến hơn ở phụ nữ sau mãn kinh do giảm estrogen.

Béo phì

Mặc dù mối liên hệ giữa thoái hóa khớp gối và béo phì dường như đã được thiết lập rõ ràng, nhưng lại có vẻ ít rõ ràng hơn khi nói đến bệnh thoái hóa khớp háng. Ví dụ, béo phì làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối lên hệ số 7. Nhưng ngoài trọng lượng, các yếu tố trao đổi chất cũng có một vai trò nhất định vì trong 15 năm qua, người ta đã biết rằng adipocytokine, chất gây viêm được tiết ra bởi chất béo nâu quanh rốn, có thể liên kết với các thụ thể trong khớp, gây viêm và do đó góp phần vào sự xuất hiện của thoái hóa xương khớp.

Yếu tố di truyền

Thoái hóa khớp không phải là bệnh di truyền nhưng có thể có yếu tố di truyền, đặc biệt là nữ giới. Chúng ta biết rằng tiền sử mắc bệnh thoái hóa xương khớp trong gia đình ngay lập tức nhân ba lần nguy cơ mắc bệnh thoái hóa xương khớp cho những người trong cùng một gia đình.

Những người sinh ra với các gen cụ thể có nhiều khả năng phát triển một số loại viêm khớp, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp (RA), lupus ban đỏ hệ thống (SLE) và viêm cột sống dính khớp. Những gen này được gọi là kiểu gen HLA (kháng nguyên bạch cầu người) lớp II. Những gen này cũng có thể làm cho bệnh thoái hóa khớp của bạn trở nên tồi tệ hơn. Các chuyên gia không biết tại sao những người mang những gen này có nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp cao hơn hoặc tại sao nó có thể làm cho bệnh thoái hóa khớp của họ tồi tệ hơn.

Hút thuốc

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp dạng thấp (RA) ở một người và có thể làm cho bệnh trầm trọng hơn. Nó cũng có thể gây ra các vấn đề y tế khác. Hút thuốc cũng có thể khiến việc duy trì hoạt động thể chất trở nên khó khăn hơn, đây là một phần quan trọng trong việc kiểm soát bệnh RA và các loại viêm khớp khác.

CÁC YẾU TỐ RỦI RO CHUNG KHÁC

Sự thể hiện của thoái hóa xương khớp qua hình ảnh X quang  biểu hiện bằng nốt Bouchard hoặc Heberden cũng được công nhận là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xương khớp lên 3 lần.

Các bất thường về trao đổi chất ở khớp như chondrocalcinosis cũng được coi là một yếu tố nguy cơ của viêm xương khớp, một nguy cơ có thể được giảm bớt khi điều trị bằng colchicine.

Thoái hóa cột sống, một bệnh thoái hóa khớp chủ yếu ảnh hưởng đến các khớp cột sống nhưng cũng ảnh hưởng đến các vị trí khác như: khuỷu tay, đầu gối hoặc gót chân, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp gấp 10 lần.

Tăng huyết áp động mạch (tăng huyết áp) gần đây đã được đề cập đến như một yếu tố nguy cơ, nhưng đối với một số chuyên gia, mối liên hệ này có thể là do sự tồn tại của thừa cân hoặc một hội chứng chuyển hóa, thường gặp trong các trường hợp tăng huyết áp.

NHỮNG YẾU TỐ TẠI CHỖ CẦN BIẾT 

Chấn thương khớp

Nam giới bị chấn thương nặng ở đầu gối (bao gồm cả tổn thương dây chằng chéo trước) có nguy cơ bị thoái hóa khớp gối cao hơn gấp 5 đến 6 lần so với những người không bị chấn thương. Bệnh thoái hóa khớp háng sau chấn thương rất hiếm và chỉ chiếm 5% các trường hợp.

Chấn thương khớp hoặc hoạt động quá sức như gập đầu gối và căng thẳng lặp đi lặp lại có thể làm hỏng khớp, góp phần vào sự phát triển của viêm xương khớp ở khớp đó.

Nhiễm trùng

Nhiều tác nhân vi sinh vật, như vi khuẩn và vi rút, có thể gây nhiễm trùng khớp và có khả năng gây ra sự phát triển của một số loại viêm khớp.

Một số hoạt động thể thao 

Các môn thể thao gây căng thẳng nhiều lần và cường độ cao cho các khớp có thể thúc đẩy sự phát triển của thoái hóa xương khớp.

Cấu tạo bất thường của các khớp của chi dưới

Những bất thường này, cụ thể là bệnh chân cong , làm nguy cơ thoái hóa khớp gối tăng lên gấp 3 lần. Các bất thường cấu tạo khác, đặc biệt là ở hông, cũng được coi là các yếu tố nguy cơ.

Nghề nghiệp

Thường xuyên mang vác nặng và một số tư thế như cong đầu gối cũng được đề cập là các yếu tố nguy cơ nhưng điều này vẫn cần được chứng minh.

Một số hoạt động với các chuyển động lặp đi lặp lại có thể là yếu tố thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp. Đi giày cao gót có thể thúc đẩy quá trình thoái hóa khớp gối.

Những công việc liên quan đến việc gập gối và ngồi xổm lặp đi lặp lại có liên quan đến thoái hóa khớp gối.

Nhìn chung, hầu hết tất cả bệnh nhân thoái hóa khớp (99,7%), bất kể dạng thoái hóa khớp nào, đều có ít nhất một yếu tố nguy cơ. Nhưng thông thường, họ có nhiều yếu tố nguy cơ (trung bình 2,7 yếu tố trên mỗi bệnh nhân).

Mỗi cá nhân là khác nhau và do đó có các yếu tố nguy cơ có thể khác nhau cho mỗi người. 

LỢI ÍCH XÁC ĐỊNH CÁC YẾU TỐ RỦI RO TRONG BỆNH THOÁI HÓA KHỚP

Nhận biết các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn là cần thiết để tối ưu hóa việc kiểm soát bệnh xương khớp. 

Kiến thức về các yếu tố nguy cơ này cho phép bác sĩ chẩn đoán thoái hóa khớp chỉ bằng cách hỏi, khám lâm sàng và xác định các yếu tố nguy cơ này. Trong khi thông qua hình ảnh chụp X - quang không phải lúc nào cũng phù hợp với tình trạng xương khớp được cảm nhận bởi bệnh nhân cũng như phù hợp với giai đoạn tiến triển của bệnh.

 Việc nhận biết các yếu tố nguy cơ này cũng có giá trị phòng ngừa. Ví dụ, ở những người béo phì ở độ tuổi 30, giảm 5% đến 10% trọng lượng cơ thể có thể giảm một nửa nguy cơ phát triển thoái hóa khớp gối ở tuổi 50. Tương tự như vậy, ngăn ngừa chấn thương thể thao có thể làm giảm nguy cơ thoái hóa xương khớp.

Austrapharm VN

Nguồn tham khảo:

1/https://www.doctissimo.fr/html/dossiers/rhumatismes/articles/15242-facteurs-risque-arthrose.htm#:~:text=Les%20facteurs%20de%20risque%20g%C3%A9n%C3%A9raux,le%20surpoids%20et%20l'ob%C3%A9sit%C3%A9

 2/https://www.cdc.gov/arthritis/basics/risk-factors.htm

Xem thêm bài viết về xương khớp tại:

https://suckhoetunhien.com/benh-xuong-khop-24-21.html