ĐỘT QUỴ HAY TAI BIẾN MÁU NÃO: PHÒNG NGỪA VÀ YẾU TỐ RỦI RO

08/04/2021

1/ ĐỘT QUỴ Ở HOA KỲ

Đột quỵ được đặc trưng như một bệnh lý thần kinh do tổn thương khu trú cấp tính của hệ thần kinh trung ương do nhồi máu não hoặc xuất huyết não. Gần đây, Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ đã công bố một định nghĩa cập nhật cho hai loại đột quỵ này. Nhồi máu não được coi là chết tế bào do thiếu máu cục bộ, dựa trên bệnh lý, hình ảnh, bằng chứng lâm sàng và các bằng chứng khách quan khác. Xuất huyết trong não được gọi là tập trung lượng máu trong nhu mô não hoặc hệ thống não thất mà không phải do chấn thương.

Đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ hai trên toàn thế giới, gây ra 4,4 triệu ca tử vong (9%) trong tổng số 50,5 triệu ca tử vong mỗi năm. Tại Hoa Kỳ, 795 000 người bị đột quỵ do thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết mỗi năm. Năm 2009, đột quỵ chiếm 1 trong số 19 trường hợp tử vong ở Hoa Kỳ, do đó là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh tim và ung thư. Ngoài ra, đột quỵ là nguyên nhân hàng đầu gây tàn tật ở người lớn Hoa Kỳ. Bản cập nhật năm 2013 về thống kê đột quỵ của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho biết rằng trung bình cứ 40 giây lại có một người ở Hoa Kỳ bị đột quỵ và cứ khoảng 4 phút lại có một người chết.

Theo Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia Hoa Kỳ, 10% nạn nhân đột quỵ phục hồi gần như hoàn toàn, 25% nạn nhân đột quỵ phục hồi với những khuyết tật nhẹ, 40% nạn nhân đột quỵ bị suy giảm mức độ trung bình đến nặng cần được chăm sóc đặc biệt, 10% nạn nhân đột quỵ cần được chăm sóc tại nhà hoặc cơ sở chăm sóc dài hạn khác và 15% tử vong ngay sau khi đột quỵ (www.stroke.org). Về lâu dài, 14% bệnh nhân bị đột quỵ hoặc TIA (đột quỵ nhẹ hay cơn đột quỵ thoáng qua) sẽ bị đột quỵ tiếp trong vòng một năm và 25% trong vòng 5 năm. Gần 3/4 số ca đột quỵ xảy ra ở những người trên 65 tuổi. Nguy cơ bị đột quỵ tăng hơn gấp đôi mỗi thập kỷ sau tuổi 55. Với tuổi thọ cao hơn, phụ nữ ở Hoa Kỳ có nguy cơ đột quỵ cao hơn nam giới, và càng già thì tỷ lệ đột quỵ càng cao.

2/ PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ

Phòng ngừa đột quỵ có thể được chia thành phòng ngừa nguyên phát và thứ phát. Phòng ngừa nguyên phát là việc ngăn ngừa đột quỵ do nhồi máu não hay xuất huyết não đầu tiên, trong khi phòng ngừa thứ phát bao gồm việc ngăn ngừa đột quỵ ở những người sống sót sau đột quỵ hoặc sau cơn đột quỵ thoáng qua (TIA). Phòng ngừa đột quỵ nguyên phát và thứ phát đều bao gồm giảm yếu tố nguy cơ tim mạch và điều trị các tình trạng cụ thể gây ra đột quỵ, chẳng hạn như thông liên nhĩ và hẹp động mạch cảnh.

Cách tốt nhất để ngăn ngừa đột quỵ là giải quyết các nguyên nhân cơ bản. Mọi người có thể đạt được điều này bằng cách thay đổi lối sống như:

- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh.

- Duy trì cân nặng vừa phải.

- Tập thể dục thường xuyên.

- Không hút thuốc lá.

- Tránh rượu, hoặc chỉ uống vừa phải.