MỌI THỨ BẠN CẦN BIẾT VỀ ĐỘT QUỴ

25/03/2021

Theo Tổ chức Y tế thế giới ĐỘT QUỴ hay TAI BIẾN MÁU NÃO là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trên thế giới. Khoảng 6,5 triệu người tử vong mỗi năm, tức trung bình cứ mỗi 6 giây trôi qua có một ca tử vong do đột quỵ. Tại Việt Nam, theo thông tin từ Bộ Y tế, mỗi năm, nước ta có khoảng 200.000 trường hợp đột quỵ, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cao hơn nhiều lần so với một số nguyên nhân tử vong phổ biến khác, chiếm tỷ lệ từ 10-20%. Trong các trường hợp bệnh nhân sống sót sau đột quỵ thì khả năng tàn phế, lệ thuộc cao, chiếm đến 10-13% bệnh nhân tàn phế, nằm liệt giường; 12% hồi phục một phần và 25% bệnh nhân có thể độc lập đi lại.

Đột quỵ gây nhiều hậu quả nặng nề về chi phí điều trị. Sau đột quỵ, bệnh nhân thường khó hòa nhập trở lại với cuộc sống bình thường, gây nhiều ảnh hưởng về kinh tế, chi phí thuốc, điều trị, hồi phục,… Với người nhà bệnh nhân, đột quỵ tạo gánh nặng kinh tế trực tiếp, thông qua việc mất sức lao động. Ảnh hưởng kinh tế gián tiếp thông qua việc chăm sóc, điều trị cũng như những áp lực về mặt tinh thần. Mới đây, chúng ta đã bàng hoàng và tiếc thương vì sự ra đi đột ngột của một nghệ sĩ nổi tiếng do đột quỵ.

Sau đây xin giới thiệu một số kiến thức cơ bản cần thiết về ĐỘT QUỴ giúp mọi người có biện pháp bảo vệ sức khỏe và phòng tránh ĐỘT QUỴ cho bản thân.

ĐỘT QUỴ HAY TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO LÀ GÌ?

Tai biến mạch máu não xảy ra khi mạch máu bị tắc nghẽn hoặc chảy máu làm gián đoạn hoặc giảm cung cấp máu cho não. Khi điều này xảy ra, não không nhận đủ oxy hoặc chất dinh dưỡng và các tế bào não bắt đầu chết.

Đây là một trường hợp khẩn cấp y tế. Mặc dù nhiều trường hợp đột quỵ có thể điều trị được, nhưng một số có thể dẫn đến tàn tật hoặc tử vong.

Có ba loại đột quỵ chính:

- Đột quỵ do thiếu máu cục bộ (Ischemic stroke): Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, chiếm 87% tổng số các trường hợp. Cục máu đông ngăn cản máu và oxy đến một khu vực của não.

- Đột quỵ do xuất huyết (Hemorrhagic stroke): Điều này xảy ra khi một mạch máu bị vỡ. Đây thường là kết quả của chứng phình động mạch hoặc dị dạng động mạch (AVM= arteriovenous malformations).

- Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA= Transient ischemic attack): Điều này xảy ra khi lưu lượng máu đến một phần của não không đủ trong một khoảng thời gian ngắn. Lưu lượng máu bình thường trở lại sau một khoảng thời gian ngắn và các triệu chứng sẽ biến mất mà không cần điều trị. Một số người gọi là đột quỵ nhẹ cảnh báo có nguy cơ sẽ tiếp tục bị đột quỵ như 2 trường hợp trên.

ĐIỀU TRỊ ĐỘT QUỴ

Vì đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết có những nguyên nhân và ảnh hưởng khác nhau đến cơ thể, nên cả hai đều cần các phương pháp điều trị khác nhau.

Chẩn đoán nhanh chóng rất quan trọng để giảm tổn thương não và cho phép bác sĩ điều trị đột quỵ bằng phương pháp phù hợp với từng loại bệnh. Điều rất quan trọng là phải sớm chuyển bệnh nhân đến bệnh viện càng nhanh càng tốt, 3-6 giờ đầu từ khi khởi phát cơn đột quỵ được coi là thời gian vàng để cứu sống người bệnh và giảm thiểu tối đa di chứng sau đột quỵ.

PHỤC HỒI

Đột quỵ là một sự kiện có khả năng thay đổi cuộc sống, có thể ảnh hưởng lâu dài về thể chất và cảm xúc. Phục hồi thành công sau đột quỵ thường sẽ liên quan đến các liệu pháp và hệ thống hỗ trợ cụ thể, bao gồm:

Liệu pháp ngôn ngữ: Điều này giúp giải quyết các vấn đề về phát ngôn hoặc hiểu lời nói. Thực hành, thư giãn và thay đổi phong cách giao tiếp đều có thể giúp giao tiếp dễ dàng hơn.

Vật lý trị liệu: Điều này có thể giúp người bệnh học lại cách cử động và phối hợp các động tác. Điều quan trọng là phải duy trì hoạt động, mặc dù điều này có thể khó khăn lúc đầu.

Liệu pháp sinh hoạt: Điều này có thể giúp người bệnh cải thiện khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như tắm, nấu ăn, mặc quần áo, ăn, đọc và viết.

Các nhóm hỗ trợ: Tham gia vào nhóm hỗ trợ có thể giúp người bệnh đối phó với các vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến có thể xảy ra sau đột quỵ, chẳng hạn như trầm cảm. Nhiều người thấy hữu ích khi chia sẻ kinh nghiệm chung và trao đổi thông tin.

Hỗ trợ từ bạn bè và gia đình: Bạn bè và người thân nên cố gắng đưa ra những hỗ trợ thiết thực và an ủi sau cơn đột quỵ. Cho bạn bè và gia đình biết họ có thể làm gì để giúp đỡ là rất quan trọng.

Phục hồi chức năng là một phần quan trọng và liên tục của điều trị đột quỵ. Với sự trợ giúp thích hợp và sự hỗ trợ của những người thân yêu, việc lấy lại chất lượng cuộc sống bình thường thường có thể thực hiện được, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đột quỵ.

PHÒNG NGỪA

Cách tốt nhất để ngăn ngừa đột quỵ là giải quyết các nguyên nhân cơ bản. Mọi người có thể đạt được điều này bằng cách thay đổi lối sống như:

- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh

- Duy trì cân nặng vừa phải

- Tập thể dục thường xuyên

- Không hút thuốc lá

- Tránh đồ uống chứa cồn hoặc chỉ uống vừa phải

Ăn một chế độ ăn uống bổ dưỡng là bao gồm:

- Trái cây

- Rau

- Các loại ngũ cốc

- Quả hạch

- Các loại hạt

Hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, cũng như cholesterol và chất béo bão hòa. Ngoài ra, ăn muối vừa phải để duy trì mức huyết áp bình thường.

Các biện pháp khác có thể thực hiện để giúp giảm nguy cơ đột quỵ bao gồm:

- Kiểm soát mức huyết áp

- Quản lý bệnh tiểu đường

- Điều trị bệnh tim

Ngoài việc thực hiện những thay đổi lối sống này, dùng thuốc chống đông máu hoặc thuốc chống kết tập tiểu cầu cũng có thể làm giảm nguy cơ có thể gặp phải một cơn đột quỵ khác.

NGUYÊN NHÂN VÀ CÁC YẾU TỐ RỦI RO

Mỗi loại đột quỵ có một loạt các nguyên nhân tiềm ẩn khác nhau. Tuy nhiên, nói chung, đột quỵ có nhiều khả năng ảnh hưởng đến một người hơn nếu :

- Thừa cân hoặc béo phì

- 55 tuổi trở lên

- Có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị đột quỵ

- Bị cao huyết áp

- Bị bệnh tiểu đường

- Cholesterol máu cao

- Bị bệnh tim, bệnh động mạch cảnh hoặc bệnh mạch máu khác

- Ít vận động

- Uống đồ uống chứa cồn quá mức

- Hút Thuốc lá

- Sử dụng chất cấm bất hợp pháp

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nam giới có nguy cơ tử vong do đột quỵ cao hơn nữ giới. Tuy nhiên, một đánh giá năm 2016 về các nghiên cứu cho thấy rằng những khác biệt này không tính đến các khác biệt về chủng tộc, tuổi tác, mức độ nghiêm trọng của đột quỵ và các yếu tố nguy cơ khác.

Người ta thấy rằng nguy cơ tử vong do đột quỵ thường tăng lên do tuổi tác và nhân khẩu học, hơn là do sự khác biệt sinh học giữa nam và nữ.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT ĐỘT QUỴ

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo : EVERYTHING YOU NEED TO KNOW ABOUT STROKE

https://www.medicalnewstoday.com/articles/7624#causes