BIẾN CHỨNG RỐI LOẠN MỠ MÁU

Ngày 05/11/2022

Rối loạn lipid máu là sự tích tụ một lượng bất thường của lipid (cholesterol và/ hoặc chất béo) trong máu. Sự mất cân bằng này có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, bao gồm các cơn đau tim và đột quỵ,...

Bác sĩ thường đo ba loại lipid:

- Lipoprotein mật độ thấp (LDL) còn được gọi là “cholesterol xấu”, lắng đọng thành động mạch dẫn đến sự tích tụ của các mảng bám xơ vữa, có thể làm tắc nghẽn động mạch. 

- Lipoprotein mật độ cao (HDL) còn được gọi là “cholesterol tốt”. HDL giúp loại bỏ cholesterol xấu ra khỏi cơ thể thông qua gan. 

- Triglyceride - Một loại chất béo trong máu có thể làm tăng sự tích tụ của mảng bám trong động mạch. Mức độ cao báo hiệu tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim.

Cholesterol không xấu, vì cơ thể vẫn cần cholesterol để tổng hợp hormone, vitamin D và dịch tiêu hóa. Cholesterol còn tạo môi trường trao đổi chất để các cơ quan hoạt động trơn tru. Tuy nhiên, lượng cholesterol cao lại gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm. Vì vậy, hiểu biết về bệnh rối loạn mỡ máu và các biến chứng của nó giúp chúng ta sớm có biện pháp điều chỉnh lượng mỡ trong máu, phòng tránh bệnh tật, đảm bảo chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ trong tương lai.

CÁC BIẾN CHỨNG CỦA RỐI LOẠN LIPID MÁU TRÊN CÁC HỆ CƠ QUAN 

1. HỆ TIM MẠCH

Khi lượng cholesterol trong máu quá cao, chúng sẽ hình thành các mảng, tích tụ trên thành động mạch. Hậu quả là một mặt làm tắc nghẽn sự lưu thông máu trong lòng mạch, một mặt làm cho thành mạch ngày càng xơ cứng. Tình trạng này thường được gọi là xơ vữa động mạch. Đây là biểu hiện phổ biến nhất và cũng là biểu hiện đáng lo ngại nhất của bệnh tăng lipid máu.

Động mạch bị tổn thương ở cơ quan nào sẽ gây ra các triệu chứng ở cơ quan đó. Nếu tổn thương động mạch tim cấp tính sẽ gây nhồi máu cơ tim, bệnh nhân đột ngột đau ngực dữ dội, vã mồ hôi, khó thở phải nhập viện. Trong trường hợp tổn thương mạch máu cung cấp cho tim tiến triển lâu ngày, người bệnh thường bị giảm khả năng gắng sức đáng kể, đi lại hoặc leo cầu thang thường bị tức ngực, phải ngồi mới giảm bớt.

Nếu động mạch não bị tắc sẽ gây nhồi máu não, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đột ngột nói ngọng, mệt yếu, liệt tứ chi… thường gọi là tai biến máu não, vào bệnh viện sẽ tái thông mạch não kịp thời và nhu mô não. Với tổn thương hạn chế, bệnh nhân có thể phục hồi một phần chức năng cơ thể. Nếu để muộn hoặc diện tích nhồi máu não quá lớn, di chứng để lại rất nặng nề, người bệnh có thể nằm liệt giường, mọi sinh hoạt phụ thuộc vào người khác, giảm chất lượng cuộc sống.

Mảng bám do xơ vữa động mạch cũng có thể hạn chế lưu lượng máu đến các động mạch cung cấp máu cho các cơ quan ở xa như chân và bàn chân. Đây là cơ sở của bệnh động mạch ngoại vi. Ban đầu, bệnh nhân có triệu chứng đi khập khiễng, đau từng cơn, phải ngồi nghỉ rồi mới tiếp tục vận động. Sau đó, khoảng cách sẽ rút ngắn dần, bàn chân khi sờ vào có cảm giác lạnh, cảm giác giảm dần, không thấy mạch, nặng hơn là hoại tử do không được cung cấp máu, có khi phải cắt cụt chi.

2. HỆ THỐNG NỘI TIẾT

Một số tuyến nội tiết sản xuất các hormone thông báo cho cơ thể sử dụng cholesterol như estrogen, testosterone và cortisol. Vì vậy nồng độ hormone trong máu cũng tương tác với lượng cholesterol.

Thật vậy, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi mức độ estrogen tăng lên trong chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ, thì mức cholesterol HDL cũng tăng và mức cholesterol LDL giảm. Ngược lại, khi đến thời kỳ mãn kinh, nồng độ estrogen giảm xuống và lượng lipid máu không được sử dụng sẽ tăng lên. Đây là lý do tại sao phụ nữ trung niên sau mãn kinh thường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch tương tự như nam giới.

3. HỆ THẦN KINH

Cholesterol là một thành phần thiết yếu của não người. Trên thực tế, não chứa khoảng 25% tổng lượng cholesterol cung cấp cho cơ thể. Chất béo này rất cần thiết cho sự phát triển và bảo vệ các tế bào thần kinh, giúp não bộ hoạt động và điều khiển các hoạt động sống.

Mặc dù cơ thể luôn cần một số cholesterol để não hoạt động tối ưu, nhưng quá nhiều cholesterol có thể gây hại. Cholesterol dư thừa sẽ tạo ra các mảng bám trong thành động mạch có thể dẫn đến đột quỵ do thiếu máu cục bộ, dẫn đến giảm trí nhớ, giảm khả năng vận động, khó nuốt, khó nói và ảnh hưởng đến các chức năng khác.

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa nồng độ cholesterol trong máu cao với việc suy giảm trí nhớ và chức năng thần kinh. Đó là bởi vì cholesterol trong máu cao có thể đẩy nhanh quá trình hình thành các mảng beta-amyloid gây tổn thương não ở những người mắc bệnh Alzheimer.

Các mảng xơ vữa trong thành động mạch có thể dẫn đến đột quỵ gây nhồi máu não

4. HỆ TIÊU HÓA

Khi có quá nhiều cholesterol trong dịch mật, sự dư thừa sẽ thúc đẩy quá trình hình thành các tinh thể, về lâu dài sẽ hình thành sỏi cứng trong túi mật, đường mật trong gan. Hậu quả là sẽ gây tắc nghẽn lưu thông mật, khiến người bệnh bị đau quặn từng cơn hoặc sốt cao do nhiễm trùng - nhiễm độc từ đường mật. 

Chính vì những biến chứng rối loạn mỡ máu nguy hiểm kể trên nên việc điều trị giảm mỡ máu là vô cùng cần thiết. Một chế độ ăn uống lành mạnh và thói quen vận động tích cực sẽ giúp mọi người tránh được các bệnh tim mạch cũng như những hậu quả xấu do bệnh rối loạn mỡ máu gây ra.

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo : COMPLICATIONS OF DYSLIPIDEMIA

https://www.vinmec.com/vi/cardiology/health-news/complications-of-dyslipidemia/