AXIT BÉO OMEGA -3 & CHỨC NĂNG NÃO

Ngày 9/1/2023

Omega-3 đã được phát hiện từ rất lâu nhưng chúng chỉ mới được nghiên cứu từ những năm 1970. Ngày nay chúng ta biết rằng omega-3 có rất nhiều lợi ích và rất cần thiết cho cơ thể chúng ta nhất là chức năng não.

OMEGA-3 LÀ GÌ?

Omega-3 thuộc họ axit béo không bão hòa đa. Tên của chúng xuất phát từ cấu trúc sinh hóa của chúng, bởi vì liên kết đôi đầu tiên của chúng liên quan đến carbon thứ ba của phân tử, bắt đầu từ cuối chuỗi carbon dây thẳng.

PHÂN TỬ OMEGA-3

Đối với con người, ba loại axit béo omega-3 thiết yếu là: axit alpha-linolenic (ALA), axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA).

Axit alpha-linolenic (ALA) là tiền chất để tổng hợp các omega-3 khác. Chỉ có điều, nó không thể tự tổng hợp được trong cơ thể, nó nhất thiết phải được cung cấp bởi thức ăn, do đó làm cho nó trở nên thiết yếu. Axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA) là hai axit béo không bão hòa đa chính được tìm thấy trong cá béo và do đó có trong dầu cá. Cơ thể không thể sản xuất chúng và hai axit béo omega-3 này phải được cung cấp từ thực phẩm.

Omega-3 là những yếu tố quan trọng cho hoạt động bình thường của cơ thể. Thật vậy, chúng tham gia vào thành phần của tế bào và các cơ quan, bao gồm cả não. Tiêu thụ axit docosahexaenoic (DHA) góp phần vào sự phát triển bình thường của thị lực ở trẻ sơ sinh đến 12 tháng. Hơn nữa, trong thời kỳ mang thai, việc người mẹ tiêu thụ axit docosahexaenoic (DHA) sẽ góp phần vào sự phát triển bình thường não bộ của thai nhi và trẻ bú mẹ.

NGUỒN THỰC PHẨM CÓ OMEGA-3

Bạn có thể tận hưởng những lợi ích của omega-3 thông qua cả nguồn thực vật và động vật! Thật vậy, trong chế độ ăn uống, omega-3 được tìm thấy trong nhiều nguồn gốc động vật và thực vật. Chúng đặc biệt được tìm thấy trong một số loại dầu thực vật như dầu hạt cải, quả óc chó, hạt lanh, dầu đậu nành và hạt chia, cũng như trong các loại hạt có dầu (quả óc chó, quả phỉ, hạt điều, quả hạch Brazil). Về phía động vật, cá béo là nguồn cung cấp omega-3: cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá mòi và cá trích là giàu nhất. Dầu có nguồn gốc từ những loại cá này cũng như dầu gan cá tuyết cũng có nhiều omega-3.

NGHIÊN CỨU VỀ OMEGA-3 VỚI CHỨC NĂNG NÃO

Hai nghiên cứu gần đây đã làm nổi bật vai trò của axit béo thiết yếu Omega-3 đối với chức năng não khỏe mạnh. Một nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng đối với sự phát triển não bộ của trẻ, nghiên cứu khác nhấn mạnh ý nghĩa của nó đối với chứng trầm cảm.

1/ Axit béo omega-3 và sự phát triển trí não của trẻ

Ngày càng có nhiều nghiên cứu trên động vật và con người cho thấy mối tương quan chặt chẽ giữa lượng axit béo omega-3 hấp thụ, hoạt động của nhận thức, thị lực cũng như sự phát triển não bộ tổng thể.

Các nhà nghiên cứu từ Đơn vị Sinh học Thần kinh và Dinh dưỡng Tích hợp, Inra, Đại học Bordeaux gần đây đã chỉ ra rằng, ở động vật, sự thiếu hụt omega-3, trong quá trình phát triển phôi thai và thời kỳ cho con bú, sẽ làm suy yếu hệ thống miễn dịch não bộ và tính đàn hồi của não bộ.

Vai trò của axit béo không bão hòa đa đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển do sự hiện diện của chúng trong màng tế bào não.

Ở trẻ em, giai đoạn phát triển trí não nhanh nhất và phức tạp nhất diễn ra trong ba tháng cuối của thai kỳ và hai năm đầu đời. Do đó việc bổ sung đầy đủ omega-3 đặc biệt quan trọng trong giai đoạn này.

Một nghiên cứu cho thấy những đứa trẻ được bú sữa mẹ có chứa omega-3 hoặc những đứa trẻ được bổ sung sữa giàu axit béo omega-3 dường như có kỹ năng giải quyết vấn đề và học ngôn ngữ tốt hơn so với những đứa trẻ khác.

Một phân tích tổng hợp được công bố vào tháng 4 năm 2016, được thực hiện bởi một nhóm từ Đại học Tufts ở Hoa Kỳ và liên quan đến 15 thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng bao gồm 2.525 trẻ em, chỉ ra rằng việc bổ sung omega-3 trong thời kỳ mang thai hoặc thời thơ ấu giúp cải thiện sự phát triển thần kinh của trẻ.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng những kết quả này nêu bật tầm quan trọng của việc bổ sung đầy đủ axit béo omega-3 trong thời kỳ mang thai và ở trẻ nhỏ.

2. Axit béo omega-3 và chứng trầm cảm

Nhiều dữ liệu ở người liên quan đến việc giảm nồng độ axit béo omega-3 trong máu và não với trạng thái trầm cảm. Các nhà nghiên cứu từ đơn vị NutriNeuro của INRA đã giải mã ở chuột, cách cho chuột ăn thức ăn không cân bằng làm gián đoạn hành vi cảm xúc của chúng. Họ đã chứng minh rằng sự thiếu hụt axit béo omega-3 dẫn đến tình trạng căng thẳng mãn tính và sự phát triển của hành vi lo lắng. Kết quả của họ cũng cho thấy chế độ ăn giàu omega-3 có thể đóng một vai trò trong việc ngăn ngừa sự khởi phát của bệnh trầm cảm. Những quan sát này phù hợp với các thử nghiệm lâm sàng được tiến hành với thực phẩm bổ sung omega-3 cho thấy sự cải thiện về hiệu quả của một số phương pháp điều trị bằng thuốc

Đây là trường hợp đặc biệt của phân tích tổng hợp được xuất bản vào tháng 3 năm 2016 trên tạp chí Translational Psychiatry. Nó bao gồm kết quả của 13 nghiên cứu và 1233 người tham gia và cho thấy tác dụng có lợi của việc bổ sung EPA (axit eicosapentaenoic) và DHA (axit docosahexaenoic). Hiệu ứng này tương tự như hiệu ứng được quan sát thấy trong các phân tích tổng hợp về việc sử dụng thuốc chống trầm cảm.

Tiến sĩ Roel JT Mocking, nhà nghiên cứu trong chương trình Rối loạn trầm cảm  tại Đại học Amsterdam và là tác giả chính của nghiên cứu nhận xét về kết quả của mình: "Phân tích tổng hợp này mô tả chi tiết  kết quả của nghiên cứu trước đây về lợi ích của axit béo omega-3 công thức chuỗi dài. Ở những bệnh nhân trầm cảm đã dùng thuốc chống trầm cảm, EPA có vẻ hiệu quả hơn. Đây có thể là bước tiếp theo trong việc cá nhân hóa việc điều trị trầm cảm và các rối loạn khác. 

AustrapharmVN

Nguồn tham khảo: OMÉGA-3 ET CERVEAU

https://nature-sciences-sante.eu/le-role-des-acides-gras-omega-3/